Σεισμοί του χθες που σηματοδοτούν το σήμερα

Ο κατάλο­γος θα συμπληρωθεί με αναφορές ως το 1550 οπότε ο σημαντικός αυτός κλάδος μπαί­νει οριστικά στην επιστημονική περίοδό του.

Πολύτιμος βοηθός σε αυτή την προ­σπάθεια αποτελεί η καταγραφή των Βασίλη και Κατερίνας Παπαζάχου. Σταθμοί είναι η πε­ρίπτωση της αρχαίας πόλης Ελίκης, κοντά στο σημερινό Αίγιο, η οποία βυθίστηκε το 373 π.Χ. Η μελέτη των ερειπίων της αναμένεται από τους ειδικούς με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για σεισμό στον ελλαδικό χώρο αφορά τη Σπάρτη, την πρωτεύουσα των Λακεδαιμονίων, η οποία κατά την αρχαιότητα είχε δοκιμαστεί σκληρά από τα χτυπήματα του Εγκέλαδου. Ας σταθούμε ό­μως στους σπουδαιότερους σεισμούς της πε­ριόδου αυτής:

■ 550 π.Χ.: Η Σπάρτη, σύμφωνα με γραπτά του Στράβωνα, του Κικέρωνα και του Πνίνου, καταστράφηκε, ενώ πρόσθετες ζημιές προ­κλήθηκαν από κατολισθήσεις βράχων από τις πλαγιές του Ταΰγετου. Ο Κικέρωνας μάλιστα αναφέρει ότι ο Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος, κα­τά την παραμονή του στη Σπάρτη, είχε προ­βλέψει το σεισμό και οι Σπαρτιάτες σώθηκαν γιατί είχαν διανυκτερεύσει στο ύπαιθρο.

■ 373 π.Χ.: Ο Στράβωνας αναφέρει ότι τα Βούρα αφανίστηκαν από ρήγμα και η Ελίκη α­πό θαλάσσιο κύμα. Ο Παυσανίας μιλάει επίσης για την αχαϊκή αυτή πόλη και σημειώνει ότι η Ε­λίκη, μητρόπολη 12 ιωνικών πόλεων, στις ε­κβολές του ποταμού Σελινούντα, αφανίστηκε από σεισμό και θαλάσσιο κύμα που έφτασε ως το άλσος του Ποσειδώνα και κάλυψε όλη την πόλη, μέχρι τις κορυφές των δέντρων. Ο Αιλιανός σημειώνει ότι πέντε ημέρες πριν από το σεισμό οι κάτοικοι έβλεπαν τα ζώα και τα ερπετά να φεύγουν με κατεύθυνση προς την Κόρινθο, αλλά δεν ήξεραν να εξηγήσουν το φαινόμενο. Ο σεισμός έγινε νύχτα και από αυ­τόν σώθηκαν μόνον όσοι έλειπαν από την πό­λη.

Στο λιμάνι είχαν αγκυροβολήσει δέκα πλοία των Λακεδαιμονίων, τα οποία καταστρά­φηκαν από το θαλάσσιο κύμα. Από τα στοιχεία που υπάρχουν, το μέγεθος του σεισμού υπο­λογίζεται σε 7 Ρίχτερ.

■ 227 π.Χ.: Ο σεισμός καταγράφεται από τον Πολύβιο, ο οποίος μας πληροφορεί ότι τότε γκρεμίστηκε ο Κολοσσός του Ήλιου.

Το μπρού­ντζινο άγαλμα, ύψους 32 μέτρων, που περι­λαμβάνεται στα εφτά θαύματα του κόσμου και είναι γνωστότερο ως Κολοσσός της Ρόδου, δεν άντεξε και λύγισαν τα γόνατά του. Γκρεμί­στηκε επίσης ένα μέρος των τειχών της πόλης της Ρόδου και ο Ναύσταθμος. Ο σεισμός προ­κάλεσε βλάβες στις πόλεις της Καριάς και της Λυκίας, ενώ έγινε αισθητός στην Κύπρο, τις Κυκλάδες και τον Κορινθιακό κόλπο. Αναφέρε­ται μάλιστα ότι ένα καινούργιο νησί εμφανίστηκε μεταξύ της Θήρας και της Θηρασίας.

■ 365 μ.Χ.: Δέκα πόλεις της Κρήτης, ανάμεσα τους η Κνωσός και η Γόρτυνα, καταστράφηκαν και μεγάλο μέρος του νησιού καλύφθηκε από πλημμύρα. Υπάρχουν αναφορές, σύμφωνα με τις οποίες ο σεισμός προκάλεσε ζημιές στον Ταΰγετο, ενώ ράγισε ο ναός του Δία στην Ολυ­μπία. Άλλες πάλι καταγραφές μιλάνε για σφο­δρή παλίρροια που χτύπησε τα παράλια της Ελλάδας, της Αιγύπτου, ακόμα και της Δαλμα­τίας, Μάλιστα ο Θεοφάνης σημειώνει ότι πλοία που είχαν αράξει στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας μεταφέρθηκαν από το κύμα ως τις σκεπές των σπιτιών. Λέγεται ότι ο σεισμός έγινε αισθητός σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο και ότι από το χτύπημα, μεγέθους 8,2 Ρίχτερ, σώθηκε μόνον η Αθήνα και κάποια μέρη της Αττικής, επειδή εκείνο το χρόνο έκαναν δημόσια τελετή για τον ήρωα Αχιλλέα.

■ 554 μ.Χ.: Σεισμός, μεγέθους 7 Ρίχτερ, κα­τέστρεψε σχεδόν ολόκληρη την Κω. Τότε ισο­πεδώθηκε το Ασκληπιείο, που είχε οικοδομη­θεί το 400 π.Χ.. Σοβαρές ζημιές αναφέρονται και γι' άλλες πόλεις της Ιωνίας.

■ 620 μ.Χ.: Ο σεισμός, μεγέθους 6,6 Ρίχτερ, ή­ταν δυνατός και έκανε την πόλη της Θεσσαλονί­κης να κινείται όπως η θάλασσα. Καταστράφη­καν πολλά κτίρια της ρωμαϊκής αγοράς, η οποία από τότε έχασε τη μνημειακή μορφή της και με­τατράπηκε σε ανοιχτό χώρο. Καταστράφηκαν ο Δακτύλιος, η αψίδα της Ροτόντας, καθώς και κτίρια στην περιοχή του Γαλέριου τόξου.

■ 1303 μ.Χ.: Η Ρόδος δέχεται δεύτερο χτύπημα, παρόμοιο με αυτό του 365 π.Χ. Ο σεισμός έχει μέγεθος 8 Ρίχτερ και στοιχίζει τη ζωή σε 4.000 άτομα. Σοβαρές ζημιές σημειώνονται στην Κορώνη, τη Μεθώνη και σε άλλες πόλεις της Πελοποννήσου, ενώ πλήττεται κι ένα μεγά­λο μέρος της Κρήτης. Ο σεισμός έγινε αισθη­τός στη Βεβετάι και την Κωνσταντινούπολη.

■ 1402 μ.Χ.: Ο σεισμός είχε επίκεντρο το ση­μερινό Διακοφτό και μέγεθος 7 Ρίχτερ. Κατέ­στρεψε το φρούριο της Βοστίτσας (σημερινό Αίγιο), το οχυρό της Ζάχολης (σημερινή Ευρωστίνα) κατέρρευσε μαζί με το Βουνό, ενώ στο Ξυλόκαστρο χάθηκαν ανθρώπινες ζωές ο­πό την κατάρρευση του κάστρου και του Βου­νού, η οποία συνοδεύτηκε από κύμα μεγάλου ύψους, το οποίο προχώρησε σε βάθος 1.200 μέτρων μέσα στην ξηρά. Το ίδιο κύμα έπληξε και την απέναντι ακτή, ιδιαίτερα την Ερατινή, αλλά και τη σημερινή Άμφισσα.

■ 1508 μ.Χ.: Είχε επίκεντρο την Ιεράπετρα και μέγεθος 7,2 Ρίχτερ. Έπληξε όλη τη γύρω πε­ριοχή, ενώ αναφέρεται ότι στο Ηράκλειο έμει­ναν άθικτα μόνον 3-4 σπίτια. Σκοτώθηκαν 300 άτομα. Έγινε αισθητός μέχρι την Εύβοια και τη Φρυγία. Την ίδια χρονιά, άλλος σεισμός 6,5 Ρί­χτερ κατέστρεψε ολοσχερώς τη Ζάκυνθο.

Σεισμοί στην Ελλάδα κατά τους ιστορικούς χρόνους

550π.Χ Σπάρτη 6,8

510 Φάρσαλα 7,0

479 Ποτίδαια 7,0

464 Σπάρτη 7,0

412 Κως 6,8

373 Ελίκη 6,8

279 Δελφοί 6,8

227 Ρόδος 7,5

198 Ρόδος 7,5

197 Λήμνος 7,0

47 μ.Χ. Σάμος 6,9

62 Κρήτη 7,0

142 Ρόδος 7,6

251 Κρήτη 7,5

361 Δελφοί 6,9

375 Κρήτη 7,8

556 Κως 7,0

620 Θεσ/νίκη 7,0

796 Κρήτη 7,2

996 Γαλαξίδι 6,8

1246 Χανιά 7,0

1303 Ρόδος 8,0

1383 Μυτιλήνη 6,8

1402 Ξυλόκαστρο 7,0

1444 Ιόνιο 7,0

1469 Κεφαλονιά 7,2

1471 Λήμνος 7,0

1481 Ρόδος 7,2

1493 Κως 6,8

1494 Ηράκλειο 7,2

1508 Ιεράπετρα 7,5

1544 Λαμία 6,8

1585 Άθως 7,0

1595 Κρήτη 6,8

1604 Ηράκλειο 7,0

1609 Ρόδος 7,2

1612 Ηράκλειο 7,0

1629 Κρήτη 7,3

1633 Ζάκυνθος 7,0

1636 Κεφαλονιά 7,2

1650 Θήρα 7,0

1658 Κεφαλονιά 7,0

1665 Ηράκλειο 7,6

1669 Β. Αιγαίο 7,0

1673 Ηράκλειο 7,0

1741 Ρόδος 7,3

1743 Κέρκυρα 6,8

1750 Κύθηρα 752

1766 Κεφαλονιά 7,0

1767 Κεφαλονιά 7,2

1780 Ιεράπετρα 7,6

1786 Κέρκυρα 7,0

1791 Ζάκυνθος 6,8

1795 Κύθηρα 7,0

1805 Χανιά 7,2

1810 Ηράκλείο 7,8

1811 Ζάκυνθος 6,8

1815 Ιεράπετρα 6,8

1820 Ζάκυνθος 6,9

1829 Δράμα 7,3

1846 Ηράκλειο 7,7

1856 Ηράκλειο 8,2

1862 Μήλος 7,0

1863 Ρόδος 7,8

1864 Ξάνθη 7,0

1866 Κύθηρα 6,8

1867 Κεφαλονιά 7,4

1867 Λέσβος 6,8

1869 Σύμη 6,9

1870 Αράχοβα 6,8

1874 Ρόδος 7,0

1886 Φιλιατρά 7,5

1887 Λήμνος 7,0

1887 Ηράκλειο 7,5

1889 Αίγιο 7,0

1889 Λέσβος 6,8

1893 Σαμοθράκη 6,8

1894 Φθιώτιδα 7,2

1897 Τρίπολη 7,5

1898 Τρίπολη 7,0